0.5 Sự ra hoa và biện pháp xử lý ra hoa nhãn (dimocarpus longan  (Page 7/11)

Nghiên cứu biện pháp xử lý ra hoa trên giống nhãn tiêu Da Bò, Bùi Thị Mỹ Hồng và ctv. (2004) đã đề xuất qui trình xử lý ra hoa cho nhãn tiêu Da Bò gồm các bước chủ yếu như sau: Bắt đầu xử lý ra hoa bằng KClO3 với liều lượng 30 g/m đường kính tán khi cơi đọt thứ hai trong giai đoạn lá lụa (lá non có màu đọt chuối). Bảy ngày sau tiến hành khoanh vỏ trên cành cấp hai với chiều rộng vết khoanh từ 2-3 mm, chừa lại 20% nhánh “thở” để nuôi rễ. Dùng dây nylon quấn quanh vết khoanh để ngăn chặn sự hình thành tượng tầng. Ngưng tưới nước sau khi khoanh vỏ. Thời gian từ khi khoanh vỏ đến khi ra hoa từ 25-30 ngày. Tiến hành tưới nước trở lại khi thấy mầm hoa xuất hiện. Sau khi khoanh vỏ 7 ngày có thể áp dụng một trong ba loại hóa chất sau: Ethephon ở nồng độ 1.000 ppm, MKP (Mono potassium Phosphate) ở nồng độ 0,5% hoặc KClO3 ở nồng độ 2.500 ppm nếu không áp dụng biện pháp tưới gốc. Nitrate kali ở nồng độ 1% được phun ở giai đoạn 28 ngày sau khi khoanh cành để phá vỡ sự miên trạng của các đỉnh sinh trưởng, thúc đẩy cho sự nhú ra của đọt hoặc hoa. Biện pháp nầy giúp hạn chế hiện tượng “nghẹn bông”.

Trên cây nhãn Xuồng Cơm Vàng, hiện nay nông dân ở huyện Châu Thành tỉnh Đồng Tháp cũng áp dụng biện pháp xử lý ra hoa mùa nghịch bằng cách khoanh cành với chiều rộng 2-3 mm khi lá ở giai đoạn lá lụa kết hợp với tưới gốc 2-3 muỗng canh KClO3 đạt tỉ lệ ra hoa khá cao trong mùa nghịch.

Hình 5.14 Lá nhãn tiêu da Bò bị vàng sau khi phun Chlorate kali

Hình 5.15 Cỏ bị chết sau khi xử lý Chlorate kali bằng cách tưới vào đất

Hình 5.16 Chóp rễ nhãn bị thiệt hại do ảnh hưởng của biện pháp xử lý Chlorate kali ở các nồng độ xử lý khác nhau. A) đối chứng không xử lý; b) c), d)

Qui trình xử lý nhãn ra hoa ở đbscl

Do nhãn đòi hỏi phải có điều kiện nhiệt độ thấp để phá vỡ thời kỳ miên trạng để chuyển sang giai đoạn sinh sản nhưng sau đó phải có điều kiện nhiệt độ cao để mầm hoa phát triển nên rất khó điều khiển cho nhãn ra hoa vào tháng 10-11 để có thể thu hoạch vào dịp lễ Thanh Minh và tết của người Khmer (tháng 4-5), là thời điểm bán được giá cao trong nhiều năm qua. Hơn nữa, điều kiện mưa dầm, ẩm độ trong đất cao và ảnh hưởng của mùa lũ, mực thuỷ cấp dâng cao trong tháng 9-10 cùng với điều kiện nhiệt độ thấp vào tháng 12-1 là những điều kiện bất lợi cho sự ra hoa và sự phát triển của phát hoa.

Trong quy trình kích thích ra hoa, ngoài một số biện pháp chính tác động cho cây ra hoa, cần phải chú ý những kỹ thuật canh tác quan trọng sau đây để đạt được năng suất và chất lượng cao (Ungasit và ctv.,, 1999):

• Kích thích ra đọt mới ngay sau khi thu hoạch bằng cách tỉa cành (Hình 5.17), bón phân đạm cao và tưới nước đầy đủ.
• Giai đoạn 1-2 tháng trước khi ra hoa cần ngưng bón phân đạm, giảm ẩm độ đất để chồi trưởng thành và đi vào thời kỳ nghỉ.
• Giai đoạn trước khi ra hoa nên bón nhiều phân lân và kali
• Sau khi ra hoa nên bón phân đạm và lân cao
• Một tháng trước khi thu hoạch nên bón phân kali cao.

Hình 5.17 Tỉa cành nhãn tiêu Da Bò sau khi thu hoạch

Xử lý nhãn long ra hoa

Nhãn long có tập tính ra hoa tự nhiên vào tháng 2-3 và hầu như có thể xử lý cho ra hoa quanh năm. Nếu được kích thích liên tục nhãn Long có thể cho 2 vụ/năm. Việc điều khiển cho nhãn Long ra hoa phụ thuộc vào việc tỉa cành. Nhãn sẽ ra hoa sau khi phát triển hoàn toàn đợt đọt thứ nhất. Trong mùa thuận (ra hoa vào tháng 2-3) do ảnh hưởng của điều kiện nhiệt độ thấp nên có thể không cần phải áp dụng biện pháp kích thích nào cây nhãn vẫn ra hoa. Tuy nhiên, trong mùa mưa (mùa nghịch) để giúp cho cây ra hoa tập trung cần kích thích cho cây ra hoa bằng cách “xiết” cành và phun Nitrat kali (1,0-1,5%) hai tuần sau khi sứa cành để kích thích ra hoa ra tập trung.