4.1 Woordeskatuitbreiding  (Page 4/4)

Memorandum

AKTIWITEIT 1

Hierdie aktiwiteit kan gebruik word om leerders weereens te help met die gebruik van ‘n woordeboek. Van die woorde kom nie noodwendig in hierdie vorm in die woordeboek voor nie en leerders sal dus onder ‘n bepaalde tema moet gaan soek na die afgeleide vorm.

AKTIWITEIT 2

Hier kan u die leerders in groepies van ongeveer 5 laat werk. Gee genoeg leiding sodat hulle in die groep take eweredig verdeel en almal laat deel hê aan elke faset van die opdrag. Hulle hoef nie noodwendig uiterstes te gaan ondersoek nie; ‘n “seisoenale” sportsoort soos tolgooi of straatkrieket.

Kan eweneens reg wees. Moedig hulle aan om te begin by dit waarmee hulle bekend is en waaraan hulle in die verskillende woonbuurte deelneem voordat hulle verder gaan. Wys veral daarop dat daar vir alle mense iets moet wees om aan deel te neem.

Let op die opdrag: mondelinge terugvoer oor die sportsoorte. Maak seker dat hulle vir die hele gemeenskap voorsiening maak met die sportsoorte wat hulle kies. U kan self besluit of u individueel of per groep punte gaan toeken.

Die plakkaat kan dalk ook bepunt word – dan het u twee punte vir navorsingstake wat u in die portefeuljes kan gebruik.

AKTIWITEIT 3

By hierdie aktiwiteit sal u stellig by die leerders se skryf- en ander opdragte kan aansluit, waar u hulle immers op hulle taal-, spel-, leesteken- en stylfoute gewys het.

1. m (sonder punt) – dis ‘n internasionale simbool en nie ‘n (Afrikaanse) afkorting nie

2. Koelkop

3. Die Suid-Afrikaanse atletiekster Jacques Freitag wil op 2,30 m begin spring wanneer hy volgende Vrydag in Parys sy aanslag op die wêreldtitel vir mans maak.

4. op wat – waarop

Wesduitsland – Wes-Duitsland

teenstaanders – teenstanders

Wes-Duitsland moet tussen kommas staan, aangesien dit ingevoegde inligting is (wat nie die betekenis van die sin verander wanneer dit weggelaat word nie).

5. geklop – jy kan iets wen, maar jy klop iemand

6. oorsee se – oorsese

7. “Voorheen het hulle nie juis notisie van my geneem nie; nou vertel hulle my dat ek te swaar weeg, herinner my aan my vorige beserings en sê ek hou nie van nat bane nie,” het Feitag gesê.

8. Wanneer daar ‘n naam of voorletters voor so ‘n van (met ‘n voorstel of lidwoord) staan, is die eerste deel van die van met ‘n kleinletter.

9. Geen wonder sy selfvertroue is nou hemelhoog nie.

10. In par. 1 is die atleet se naam ‘n nodsaaklike deel van die betekenisvolheid van die sin; in par. 4 is die naam van die afrigter ‘n invoeging – die betekenis van die sin verander nie / is nie onduidelik as ons dit uitlaat nie.

AKTIWITEIT 4

Lees en behandel ook hierdie gedig sonder om die vrae spesifiek te behandel. Laat die leerders hule respons / gevoel / siening met u en met mekaar deel sodat hulle ook voel hulle het deel aan die ontleding van die gedig.

1. ‘n rugbywedstryd op nuweland

2. “gestreepte haaie” “rondduik” “boudvleise hap” “na mekaar gryp” “bloederig” “stukkende held” “held gryns”

3. Dit lyk nie soos woorde waarmee ‘n mens normaalweg rugby sal beskryf nie / baie negatiewe woorde / onrealisties.

4. negatief oor rugby / hou nie van rugby / dink dis wreed, ens.

5. “ons kou grondboontjies” “ons kake gaan op en af” “maer meisie van swellendam brei mansokkies” “brei … al vinniger” “mannetjies spring regop” “die planke wip hulle terug en dan weer regop” “brul en skuld die pawiljoen” “potsierlike hoedjies”

6. nee

7. Probeer hulle belaglik voorstel / met hulle spot.

8. satire

9. die verteller “my” en die “maer meisie van swellendam”

10. Hy bestudeer die reaksie van die toeskouers; sy brei mansokkies.

11. “brei sy al vinniger” “ek my tong raakbyt” “dra die held tot voor my”

12. vrye vers

13. Wil byna die beweging op die pawiljoen (en die heen en weer hardloop op die veld) met die inspringende en verskuiwende begin van reëls voorstel / uitbeeld.