3.7 Om betekenisvolle inligting uit data te verkry  (Page 5/5)

Oefening.

6 Bestudeer soveel moontlik grafieke en kyk of almal waar en betroubare inligting weergee. As jy grafieke kry wat jou laat twyfel, bring hulle skool toe om met ander leerders te bespreek. ’n Versameling swak grafieke op die wiskunde-kennisgewing­bord sal ons almal waarsku om nie liggelowig te wees nie.

7 Beoordeel die volgende bewerings om te sien of die spreker jou dalk probeer om die bos lei. Neem aan dat die syfers wat genoem word, aanvaarbaar is. Skryf neer as jy dink jy benodig meer inligting voordat jy kan oordeel. Kyk ook of daar foute in die logika van die bewerings voorkom.

7.1 Nuwe Spoedskoon vernietig 85% bakterieë.

7.2 Omdat amper die helfte van alle motorongelukke oor naweke plaasvind, beteken dit dat mense wat oor die naweek bestuur, swakker bestuurders is as die res.

7.3 Verlede jaar het meer mense in vliegtuigongelukke gesterf as tien jaar gelede. Dus word lugvervoer gevaarliker.

7.4 In ’n reisbrosjure staan daar dat ’n sekere plek geskik is vir mense wat nie van warm weer hou nie omdat “die gemiddelde temperatuur 22 °C is”.

8 Hier volg ’n pragtige, beroemde grafiek. Dit lyk nie veel soos ons grafieke nie – dit is inderwaarheid meer ’n kaart as ’n grafiek. Dit stel egter inligting grafies voor, en dis wat van belang is.

• John Snow was ’n mediese praktisyn in die sentrale deel van Londen in Engeland in die 1850’s. Daar breek toe ’n cholera-epidemie uit. (Cholera is ’n baie ernstige siekte wat dikwels deur besmette water oorgedra word.) Op ’n kaart van die omgewing het Snow die openbare waterkrane (waar die meeste mense hulle water gekry het) met kruisies gemerk. Die huise met cholera-gevalle het hy met kolletjies gemerk. Hy sien toe dat die cholera-gevalle naaste aan die Broadstraat waterkraan voorkom. Hy het die kraan se handvatsel laat verwyder, en sodoende die epidemie, waarin meer as 500 mense dood is, beëindig. Langs die woord Broad sien jy die kruisie vir die waterkraan. As jou oë oopgegaan het vir die waarde van grafieke, sal jy ’n mooi boek van Edward R. Tufte, The Visual Display of Quantitative Information sekerlik waardeer. Jy sal waarskynlik ’n simpatieke bibliotekaris of ’n universiteitsbiblioteek moet vra.

Bronne:

Mathematics Teacher , Desember 1987

How to Lie with Statistics , Darrell Huff, Penguin Books, 1976

Getal en Ruimte, 5/6 V–A1 , J H Dijkhuis et al. Educaboek (Nederland), 1985

Assessering