1.2 Die ontkennende vorm en ander taalsake

5.1.3 onderskei tussen die voor- en nadele van iets en verduidelik dit;

5.3 inligting verwerk:

5.3.5 organiseer inligting in ‘n tydlyn;

5.3.6 evalueer en maak gevolgtrekkings en verduidelik redes daarvoor.

5.4 taal gebruik om skeppend te dink:

5.4.2 voorspel wat in ‘n denkbeeldige situasie sou kon gebeur.

LU 6

TAALSTRUKTUUR EN -GEBRUIK

Die leerder ken en is in staat om die klanke, woordeskat en grammatika van die taal te gebruik om tekste te skep en te interpreteer.

Dit is duidelik wanneer die leerder:

6.1 met woorde werk:

6.1.1 skep eie persoonlike spellys;

6.1.2 toon kennis van die kompleksiteit van alfabetiese volgorde waar die orde volgens die eerste letter gegee word;

6.1.3 spel dikwels gebruikte woorde korrek en herken uitsonderings in spelpatrone;

6.1.5 gebruik hoofletters korrek;

6.1.8 ontwikkel woordeskat deur woordvorming, deur woordfamilies en woorde uit dieselfde veld te herken en deur betekenis uit die konteks af te lei;

6.1.10 gebruik samestellings om woordeskat uit te brei;

6.1.12 gebruik alledaagse afkortings en akronieme;

6.2 met sinne werk:

6.2.4 gebruik voegwoorde en betreklike voornaamwoorde doeltreffend om sinne te verbind;

6.2.5 gebruik die korrekte woordorde en verstaan hoe woordorde betekenis kan beïnvloed;

6.2.6 gebruik en wissel tydsvorme doeltreffend en gepas;

6.2.8 verstaan en gebruik die ontkennende vorm gepas;

6.2.9 gebruik en wissel die direkte en indirekte rede doeltreffend, met korrekte punktuasie, voornaamwoorde en bywoorde;

6.2.10 gebruik hoofletters en punktuasie korrek: punt, komma, vraagteken, uitroepteken, dubbelpunt, afkappingsteken, aanhalingstekens;

6.2.13 verstaan die funksie en gebruik van alledaagse adjektiewe: intensiewe vorme;

6.4 bewustheid en gebruik van styl ontwikkel:

6.4.3 gebruik duidelike en samehangende sinne sonder te veel woorde en met die korrekte grammatikale struktuur;

6.4.4 gebruik taal met die gepaste formaliteitsgraad (register) in minder bekende situasies en toon bewustheid van teikengroep;

6.6 metataal gebruik:

6.6.1 gebruik die woordeskat wat nodig is om oor die taal te praat (akronieme, direkte en indirekte rede).

Memorandum

Aktiwiteit 1

(a) (i) Tania weet nie wat om te doen nie.

(ii) Helen het nie gister haar tuiswerk gedoen nie.

(iii) Neville sal nie die hele boek lees nie.

(b) (i) Het jy nog nooit so iets gesien nie?

(ii) Ek het niemand sien hardloop nie.

(iii) Ons hoor niks (nie).

Aktiwiteit 2

(i) Juffrou sê vir ons dat ons baie slim is.

of Juffrou sê vir ons ons is baie slim.

(ii) Ouma het vir my gevra of ek asseblief vir haar sal water bring / water sal bring.

(iii) Die skoolhoof sê (dat) hy dink (dat) dit gaan reën.

Aktiwiteit 3

D ie posmeester van G root- B rakrivier , M eneer D aniels , het W oensdag na G eorge gery . ‘n H ond het skielik oor die pad gehardloop . Mnr. D aniels het geskrik en uitgeroep : “H ierjy ! J ou lelike ding !”

Aktiwiteit 4

(a) (i) laken (vi) hond

(ii) blits (vii) berge

(iii) wind (viii) vis in die water

(iv) seep (ix) nag

(v) bees (x) klip

(xi) en (xii) eie voorbeelde

(b) (i) spierwit (v) skatryk

(ii) brandarm (vi) peperduur

(iii) suikersoet (vii) stokoud / horingoud

(iv) stroopsoet

(c) (iii) spekvet (vi) brandarm

1. Kraai (v) laken
2. pikdonker / stikdonker (vi) hond