0.6 Vẽ đồ thị

Vẽ đồ thị x-y

 Để tạo vùng vẽ (hình 6.1) có thể thực hiện theo các cách sau:

 Từ thanh công cụ: chọn Insert/Graph/X-Y Plot

 Từ thanh Math: nhắp vào biểu tượng

 Từ bàn phím: nhấn @

Hình.6.1 Vùng thể hiện đồ thị

• Trong khung trống nằm dưới trục hoành (trục x) nhập giá trị đồ thị muốn dựa theo. Giá trị này là thang đo đã xác định trước đó. Nếu không xác định trước, Mathcad tự động xác định thang đo từ -10 đến 10.

• Trong khung trống nằm bên cạnh trục tung (trục y), nhập biểu thức muốn vẽ.

Lưu ý:

- Có thể vẽ đồ thị theo phương trình bất kỳ dựa theo phương trình khác, để chúng có thể dùng chung giá trị độc lập. Ngoài ra còn thể hiện được nhiều đường biểu diễn trên cùng một đồ thị.

- Nếu điểm vẽ là giá trị phức hoặc ảo, Mathcad sẽ không vẽ lên những điểm này. Khi đó dùng hàm Re và IN để kéo phần phức hoặc ảo ra ngoài.

Ví dụ:

***SORRY, THIS MEDIA TYPE IS NOT SUPPORTED.***

Hiệu chỉnh đồ thị

Để hiệu chỉnh đồ thị có thể thực hiện theo các cách sau:

 Từ thanh công cụ:chọn Format/Graph/X-Y Plot

 Nhắp đúp vào đồ thị muốn hiệu chỉnh.

Xuất hiện hộp thoại Formating currently selected X-Y Plot (hình 6.2).

Hình 6.2. Formating currently selected X-Y Plot

• Trong khung thoại X-Y Axes

 Log Scale: trục được chọn sẽ có giá trị Logarith. Do đó giá trị trong thang đo phải là số dương (hình 6.3).

Hình.6.3

 Grid lines: các đường phân trên thang đo của trục đã chọn sẽ được thay bằng khung ca rô màu xanh lá cây (hình 6.4).

Hình 6.4

 Numbered: các đường phân trên thang đo của trục đã chọn sẽ được đánh số (hình 6.5).

 Numbered: các đường phân trên thang đo của trục đã chọn sẽ không thể hiện số (hình 6.5).

Hình 6.5

 Auto Scale: Mathcad sẽ tự động chia thang đo dựa vào số liệu điểm đầu và điểm cuối, bên cạnh đo thể hiện luôn trị số điểm đầu và điểm cuối bên trái thang chia (hình 6.6).

 Auto Scale: Mathcad sẽ lấy giá trị điểm đầu và cuối làm cận dưới và trên của thang đo và dĩ nhiên các điểm trên thang đo có thể là số không chẵn (hình 6.6).

 Auto Scale  Auto Scale

Hình 6.6

 Show markers: thêm một hoặc hai đường trục hoành hoặc trục tung trong đồ thị. Khi chọn, xuất hiện hai khung trống bổ sung theo trục. Giả sử muốn thêm trục tung kích vào một trong hai khung trống nằm dưới trục x và nhập giá trị muốn bắt đầu để vẽ đường biểu diễn (hình 6.7).

 Show markers  Show markers

Hình 6.7

 Auto Grids: số đường phân thang đo sẽ được chọn tự động.

 Auto Grids: nhập số phân thang đo vào khung giá trị “Number of Girds”. Số nhập phải là số nguyên từ 2 đến 99.

• Axes Style – Boxed, Crossed, None: kiểm soát xem các trục có giao thoa với tâm đồ thị, cạnh đáy trái của đồ thị hay chúng xuất hiện tất cả hay không (hình 6.8).

Hình 6.8

 qual scales: các thang đo được phân bằng nhau (Hình 6.9).

Hình 6.9

• Trong khung thoại Traces

Hình 6.10. Hộp thoại Formatting Currently Selected X-Y Plot/Traces

 Legend Label: đặt tên cho đường biểu diễn sẽ hiện theo phần chú giải (hình 6.11).

 Symbol: thể hiện những điểm bằng những biểu tượng như hình vuông (box), chữ thập (+’s), dấu nhân (x’s)…khi không chọn, mặc định của nó sẽ là “none”.

 Hide legend  Hide legend

Hình 6.11

 Line: chọn lựa đường biểu diễn để phân biệt với những đường biểu diễn khác cùng nằm trong một đồ thị.

Line

 Color: chọn lựa màu sắc cho đường biểu diễn để phân biệt với những đường biểu diễn khác cùng nằm trong một đồ thị.

Color

 Type: chọn loại đường biểu diễn để phân biệt với những đường biểu diễn khác cùng nằm trong một đồ thị.

Type

 Weight: chọn lựa độ dày mỏng của đường biểu diễn.

 Hide Arguments: dấu hàm số và đối số ở giữa mỗi trục. Khi kích vào đồ thị nó sẽ hiện ra.

• Trong khung thoại Labels (hình 6.12)

 Title: đặt tên cho hình biểu diễn trên đồ thị, khi đó phải chọn để thể hiện. Bạn có thể đặt tên ở trên ( ) hoặc ở dưới đồ thị ( ).

 Axis labels: gán chú thích trên mỗi trục.

Gán chú giải trên trục hoành (trục x)

Gán chú giải trên trục tung (trục y)

Hình 6.12. Hộp thoại Formatting Currently Selected X-Y Plot/Labels

Vẽ nhiều đường biểu diễn trong cùng một đồ thị

Để vẽ nhiều đường biểu diễn chỉ cần đánh dấu phẩy “,” giữa các phương trình trên từng trục.

Quan sát các điểm trên đường biểu diễn

Để quan sát toạ độ trên đường biểu diễn thực hiện như sau:

• Chọn đường biểu diễn cần quan sát.

• Trên thanh công cụ : chọn Format/Graph/Trace, hiện hộp thoại “Trace”.

 Rê chuột vào đường biểu diễn sẽ xuất hiện toạ độ muốn quan sát.

Vẽ đồ thị 3d

Vẽ đồ thị contour (hình 6.12)

 Xác định Ma trận để vẽ, Ma trận phải có ít nhất hai dòng và hai cột.

 Tạo vùng để vẽ thực hiện theo các cách sau:

 Từ thanh công cụ: chọn Insert/Graph/Contour Plot

 Từ thanh Math: nhắp vào biểu tượng

 Từ bàn phím: nhấn tổ hợp Ctrl+5

 Đặt tên Ma trận trong khung trống.

Ví dụ:

***SORRY, THIS MEDIA TYPE IS NOT SUPPORTED.***

Hình 6.13

Vẽ đồ thị surface (hình 6.13)

 Tạo vùng để vẽ thực hiện theo các cách sau:

 Từ thanh công cụ: chọn Insert/Graph/Surface Plot

 Từ thanh Math: nhắp vào biểu tượng

 Từ bàn phím: nhấn tổ hợp Ctrl+2

• Đặt tên Ma trận trong khung trống.

Hình 6.13

Vẽ đồ thị hình thanh (hình 6.14)

 Tạo vùng để vẽ thực hiện theo các cách sau:

 Từ thanh công cụ: chọn Insert/Graph/3D Bar Plot

 Từ thanh Math: nhắp vào biểu tượng

 Đặt tên Ma trận trong khung trống.

Ví dụ:

***SORRY, THIS MEDIA TYPE IS NOT SUPPORTED.***

Hình.6.14

BÀI TẬP CHƯƠNG 6

1. Tạo một ma trận bằng các giá trị của hàm số: f(x,y) = x2 + y2

 Gán Mi,j = f(i,j) với i, j chạy từ 1 đến 5.

 Vẽ bề mặt của Ma trận M (Surface Plot).

2. Cho một dầm đơn ngàm 2 đầu chịu tải trọng phân bố đều có số liệu như sau:q = 0.5 $\frac{T}{m}$ , L = 5m

• Tính và vẽ biểu đồ momen theo công thức sau:

$M=\frac{q\ast L^2}{\text{12}}\ast (1-\frac{6\ast x}{L}+{\frac{6\ast x}{L^2}}^2)$ với x chạy từ 0 đến L

3. Cho số liệu mực nước 1 ngày (Tháng 10) tại trạm Cần Thơ năm 1984. Vẽ biểu đồ triều tương ứng với bảng dưới đây: