0.6 Các trường hợp làm việc của máy bơm  (Page 4/10)

Bây giờ ta xét đường đặc tính đường ống 3, ứng với cột nước địa hình Hđh3>H0. Điểm công tác lúc này là B và B1. Nếu điểm công tác là B thì nếu tăng ngẫu nhiên lưu lượng và cột nước trong đường ống sẽ dẫn tới tăng cột nước trong máy bơm lớn hơn. Độ chênh cột áp lúc này sẽ làm tăng thêm lưu lượng, kết quả đẩy điểm làm việc ra xa điểm B, về phía điểm B1. Như vậy điểm B là điểm làm việc không ổn định.

Bây giờ ta chuyển sang xem xét sự làm việc không ổn định của máy bơm hướng trục. Chế độ làm việc ổn định của máy bơm này tương ứng với đường đặc tính đường ống 1 ở Hình ( 6 - 3,b ) ta không cần nghiên cứu vì nó tương tự như ở máy bơm li tâm. Nếu điểm công tác là B thì , nếu ngẫu nhiên tăng lưu lượng và cột nước trong đường ống, cột nước H của máy bơm cũng tăng và tăng lớn hơn. Sự chênh lệch cột áp này làm dịch chuyển điểm làm việc khỏi điểm B về phía điểm B1 . Ngược lại nếu giảm ngẫu nhiên lưu lượng và cột nước trong đường ống, do cột nước trong máy bơm giảm nhanh hơn, sự chênh lệch cột áp dẫn tới lư lượng bị giảm và điểm chế độ làm việc rời khỏi B theo hướng về B2. Như vậy điểm B ở nhánh nầy làm việc không ổn định.

Điều kiện máy bơm làm việc ổn định là:

dH / dQ<dHô / dQ.

Ở đây dH / dQ và dHô /dQ là tiếp tuyến đối với đường H - Q và Hô - Q tương ứng .

Sự làm việc không ổn định của máy bơm sẽ dẫn tới một hiện tượng bất lợi đối với hệ thống áp lực, đó là hiện tượng " Bompar "- là một trong những dạng tự giao động. Trước tiên ta nghiên cứu hiện tượng này ở máy bơm hướng trục. Vì hiện tượng pompar có liên quan với sự thay đổi mực nước trong bể tháo, do đó các đường đặc tính đường ống 1, 2, 3, 4 ( Hình 6 - 3,b ) lấy tương ứng với các mực nước nhất định trong bể . Nước vào bể và đẫn đi với lưu lượng QC. Ta chọn điểm công tác là B. Khi lưu lượng nước trong đường ống Qô tăng ngẫu nhiên sẽ làm tăng các cột nước trong nó, trong máy bơm. Khi Qô>QC mực nước trong bể tháo bắt đầu tăng, và tiếp tục tăng cho tới đường 4. Vì mực nước trong bể tháo tiếp tục tăng, đường đặc tính đường ống tăng, điểm chế độ làm việc tách khỏi đường đặc tính của bơm tại D để nhảy về điểm D2 ứng với Q<QC. Mực nước trong bể bắt đầu giảm và tiếp tục giảm cho đến C. Ở điểm C chế độ bơm lại thay đổi và điểm chế độ làm việc sẽ chuyển từ C sang C1 tương ứng với Q>QC , lại gây tăng mực nước trong bể tháo và dịch chuyển điểm chế dộ làm việc từ C1 về D. Sau đó quá trình được mô tả sẽ tự động lặp lại, nghĩa là điểm chế độ làm việc sẽ không ngừng dịch chuyển trong theo vòng kín D - D2 - C - C1 - D, mực nước trong bể thay đổi từ Hđh2 đến Hđh4, còn lưu lượng thay đổi từ QD2 đến QC1.

Hiện tượng pompar cũng xảy ra ở máy bơm li tâm, có khác một ít. Chúng ta xem phần đường đặc tính H - Q ( Hình 6 - 3,a ) khi Q<0 ( ở góc phần tư thứ hai của đường đặc tính ), lúc này nước chảy qua bơm ngược hướng với vòng quay rô to . Chúng ta vẫn